Gisteravond woonde ik een inspirerende sessie bij over het essay ‘Eigen planeet eerst’ van Roxane van Iperen. Over de wankelende democratie en hoe het zover gekomen is. En waar wij, als gewone mensen, staan in deze complexe materie.
De maatschappelijke uitdagingen zijn zo immens dat ik ze zelf eigenlijk niet goed kan bevatten, laat staan de gevolgen overzien. Dus is het zaak om deze uitdagingen concreet te maken en liefst behapbaar, zodat we heel misschien, ergens wat lichtpuntjes vinden.
Roxane heeft een treffende metafoor gevonden om kort uiteen te zetten, hoe we erbij staan: de alombekende caviarace uit de Wie-kent -kwis van Fred Oster. En voor wie de wis niet kent, beeld je even in: vijf cavia’s worden in een soort knikkerbak gezet met aan het einde 10 vakjes waar ze naartoe kunnen lopen. In die bak staan schotjes die de looprichting naar de vakjes enigszins beïnvloeden. Je snapt het, geen cavia eindigt in het vakje met de hoofdprijs van 1.000 Euro. De meeste belanden in 5 Euro.
Terug naar de immense maatschappelijke uitdagingen in deze wereld. Wij zitten eigenlijk allemaal in zo’n fictieve caviabak met onzichtbare of onbewuste schotten die ons in een bepaalde richting duwen. Neem de zorg. Binnen een paar jaar rijzen de zorgkosten de pan uit. Preventie door een gezonde leefstijl is een van de oplossingen. Maar gezond eten of meer bewegen is helemaal niet voor iedereen weggelegd. dat is hartstikke kostbaar. Dus de dure groenten en fruit vormen zo’n schot dat mensen met de beste bedoelingen toch naar een ‘ongezonder vakje’ dirigeert.
Aan ons dus om die schotten met elkaar te verplaatsen. Zodat er meer speelruimte komt en iedereen zelf, bewustere keuzes kan maken zodat je wel daar uitkomt waar je wilt zijn. Begin dichtbij. Kijk naar de schotten die jouw looprichting belemmeren en zoek mensen in de buurt die kunnen helpen de schotten te verplaatsen of misschien wel weg te nemen.
Vraag je nu niet af wáár je moet beginnen, begin gewoon vandaag met nadenken over deze metafoor. Dan realiseer je je misschien dat we met een beetje doorzettingsvermogen nog alle kanten op kunnen.
En is mijn lijfspreuk ‘waar een wil is, is een weg’ misschien toch nog steeds relevant.